Verdiep je in techniek: Etsen
Heb jij dat ook wel eens? Je kiest in de kunstuitleen een werk uit en als je dan achterop het werk kijkt naar de techniek, staat daar een term waar je nog nooit van hebt gehoord. Wees gerust, je bent echt niet de enige. Daarom duiken we in deze serie in de verschillende kunsttechnieken die je tegenkomt in de collectie van Kunst Centrum Haarlem.
Van onbekendere technieken zoals carborundum en lithografie, tot technieken die je vast wel kent maar waar je meer van wil weten. Ze komen allemaal voorbij. In dit artikel duiken we in de techniek van het etsen.
Wanneer is het etsen ontstaan?
De techniek van het etsen is in het begin van de zestiende eeuw in Duitsland ontstaan. De vroegste ets is in 1513 gemaakt. In de boekdrukkunst gebruikte men de etstechniek om tekeningen te reproduceren. Met de etstechniek konden fijnere prenten gedrukt worden dan met de houtsnijtechniek die daarvoor gebruikelijk was.
Hoe maak je een ets?
De letterlijke betekenis van etsen is ‘uitbijten’. Eerst brengt de kunstenaar een waslaag op een metalen plaat. Daarna krast de kunstenaar met een etsnaald lijnen en groeven in de waslaag. Vervolgens dompelt de kunstenaar de metalen plaat in een bad met (salpeter)zuur. Het zuur ’bijt’ de tekening in de metalen plaat. De eerder opgebrachte waslaag beschermt de rest van de metalen plaat. Vervolgens poetst de kunstenaar de metalen plaat schoon. Dit proces heet ‘afslaan’. Dan verwarmt de etser de plaat zodat de inkt makkelijk in de tekening vloeit. De inkt die op de plaat blijft liggen wordt door de kunstenaars grondig ‘afgeslagen’ want alleen de tekening moet gedrukt worden. Dan maakt de kunstenaar het papier, waarop de afbeelding komt, vochtig. Door de druk van de pers komt inkt goed in de tekening. Eventueel bewerkt de kunstenaar het eindresultaat.
Hoe herken je een ets?
Door de lijnen en groeven lijkt een ets op een tekening. Echter, de ets is ontstaan door een vorm van diepdruk. Eerst legt de kunstenaar vochtig papier op de plaat met inkt. Dan wordt het papier door de pers gehaald. Door de druk van de pers is er in het papier een indruk (verlaging) ontstaan. De verdiepte lijnen en groeven in de metalenplaat houden de inkt vast en maken de tekening op het papier zichtbaar. Verder is een ets te herkennen aan de drukinkt dat op het papier ligt. De drukinkt kan je ook voelen als je over het papier strijkt.
Rembrandt was fervent etser
Rembrandt is een van Nederlands belangrijkste kunstenaars. Zijn invloed op hedendaagse kunstenaars is groot. In totaal maakte Rembrandt 290 etsen waaronder landschappen, portretten, zelfportretten, naakten en Bijbelse voorstellingen. Zijn bekendste ets is een zelfportret: de kunstenaar met verwilderde ogen. Rembrandt werd bewonderd om zijn lijnvoering, lichteffecten, zwart-tonen en experimenten in de etstechniek. Tegenwoordig zijn de etsen van Rembrandt te zien in het Rijksmuseum en het Rembrandthuis in Amsterdam. Het Rembrandthuis is het voormalige woonhuis van de kunstenaar. Daar kun je naast de etsen ook vier originele etsplaten van Rembrandt zien.
Haal een kleurenets in huis
Ben je enthousiast geworden over deze techniek? En wil je graag een ets aan de muur? Ga dan naar onze online catalogus en kies een kleurenets van bijvoorbeeld Marcel Schellekens of van Jan Montyn.
Heb jij je keuze gemaakt? Reserveer dan het kunstwerk. Je krijgt bericht wanneer het werk voor je klaarstaat. Wel zo makkelijk!
Nog geen lener bij Kunst Centrum Haarlem? Lees hier hoe gemakkelijk ook jíj kunst kunt lenen!
Bekijk hier ook een video die wij gemaakt hebben over de etstechniek: