Verdiep je in techniek: punch needle & tuften

Wat is punchen en tuften?

Punchen, ook wel bekend als punch needle, is een techniek waarbij je met een punch naald garen door een stuk stof prikt om zo een lusvormig patroon te creëren. Het resultaat lijkt op borduurwerk, maar heeft een unieke textuur en uitstraling.

Bij tuften wordt er gebruik gemaakt van een speciale tuftnaald of een tuftpistool om garen door een stuk stof te trekken en zo ook een lusvormig patroon te maken. Het verschil met punchen is dat bij tuften de lussen aan de achterkant van de stof worden vastgezet, waardoor er aan de voorkant een dichter en steviger oppervlak ontstaat. Het resultaat is een zachte en pluizige textuur die perfect is voor het maken van tapijten, kussens en wandkleden.

Je kan ook gebruik maken van een tuftpistool, ofwel een tuftmachine. Deze werkt elektrisch en dat maakt het werk makkelijker en sneller dan handmatig te tuften.

Het tuftpistool werkt op basis van perslucht of elektrische aandrijving en perslucht, en het heeft een naaldachtige punt waar het garen doorheen wordt gevoerd. De naald van het pistool is een special naald met een holle punt. De lussen van het garen, meestal wol, wordt hiermee door de stof getrokken. De stof wordt strak opgespannen in een raam. Hierdoor wordt het makkelijker om de lussen te maken en zorgt het ervoor dat het eindresultaat mooi strak is. Tuftgaren is dik en stevig, zodat de lussen goed blijven zitten. De keuze van kleuren en materialen van het garen hangt af van je creatieve voorkeur.

Nadat het tuften is voltooid, wordt het wand- of vloerkleed vastgezet met lijm, welke een dag nodig heeft om te drogen. Als de lijm opgedroogd is, wordt de voorkant geschoren om een ​​gelijkmatige pool te creëren of om details te creëren.

Hoe is deze techniek ontstaan?

Het tuften van tapijten en stoffering wordt al eeuwen toegepast. De precieze oorsprong van tuften is moeilijk vast te stellen. In het oude Egypte en Perzië werden handgeweven tapijten al versierd met geborduurde lussen.

Er zijn verschillende ontwikkelingen geweest in tufttechnieken en -machines. Tijdens de industriële revolutie in de 19e eeuw werden er handtuftmachines ontwikkeld, die het tuften versnelden en vergemakkelijkten. In de 20e eeuw werd de tuftproductie verder geautomatiseerd met de komst van machinale tuftmachines.

Waar kun je het nog meer van kennen?

Tuften wordt nog steeds gebruikt als techniek door verschillende kunstenaars. Grayson Perry (1960), een Britse kunstenaar, keramist en textielkunstenaar staat bekend om zijn gebruik van verschillende media om sociale, politieke en culturele thema’s te verkennen.

Perry’s werk is vaak kleurrijk, gedetailleerd en doordrenkt van satire en ironie. Hij maakt gebruik van uiteenlopende technieken en stijlen en hij combineert vaak klassieke en hedendaagse elementen in zijn werk. Een terugkerend thema in Perry’s werk is genderidentiteit en de culturele constructie van mannelijkheid en vrouwelijkheid.

Een van Grayson Perry’s bekendste exposities in Nederland was “Grayson Perry – Hold Your Beliefs Lightly” in het Bonnefanten museum in Maastricht in 2019. De tentoonstelling liet ook zijn wandkleden zien. Meer weten? Klik hier!

Kom je kijken in de tentoonstelling?             

In de tentoonstelling De natuur in textiel & glas laat het getufte werk zien van Mirte van Kooten. Het is de eerste keer dat er kunst met de tufttechniek wordt getoond in Kunst Centrum Haarlem. Deze werken zijn alleen te koop. Voor de uitleen zijn textielwerken minder geschikt, omdat ze regelmatig een speciale schoonmaakbeurt nodig hebben.

Tuften is momenteel razend populair. Wil je zelf aan de slag met tuften? Er zijn verschillende plekken waar je workshops kan volgen. Online vind je hier meer informatie over.

Verder lezen over andere technieken? Duik in de geschiedenis van de fotografie, de etstechniek, de lithografie, de schilderkunst, houtskool of keramiek.

Nog geen lener bij Kunst Centrum Haarlem? Lees hier hoe gemakkelijk ook jíj kunst kunt lenen!